Treftadaeth gymunedol

Oedolion a phlant yn creu toriadau papur mewn gweithdy darlunio yn Newham

Gweithdy darlunio Llundain 2012, rhan o Fis Newham Heritage 2022. Llun gan: Andrew Baker

Gall dathlu ein treftadaeth gymunedol helpu ddod â phobl at ei gilydd, teimlo balchder yn y lle maen nhw'n byw a sicrhau fod straeon a thraddodiadau ar gof a chadw.

Diolch i chwaraewyr y Loteri Genedlaethol, ers 1994 rydym wedi dyfarnu dros £460m i 24,100 o brosiectau treftadaeth gymunedol a diwylliannol ledled y DU

Beth rydym yn ei gefnogi?

Rydym yn helpu pobl i ymchwilio a rhannu hanes cymuned neu le.

Rydym hefyd yn ariannu prosiectau sy'n cyfuno gwahanol fathau o dreftadaeth mewn lleoliad penodol.

Syniadau am brosiect

Gall ein harian helpu pobl i:

ymchwilio i effaith digwyddiad hanesyddol ar eu tref. Yna gallan nhw rannu eu canfyddiadau drwy arddangosiadau, sgyrsiau ac ar-lein
ymchwilio i'r enwau ar gofeb ryfel
gasglu dogfennau a ffotograffau sy'n gysylltiedig â'r gymuned LGBT+, creu archif ar-lein ac arddangosfa
sefydlu llwybr sain o amgylch ystod o adeiladau, parciau a henebion mewn tref
galluogi grŵp ieuenctid i ymchwilio i'w hanes lleol a chreu ffilm wedi'i hanimeiddio am yr hyn y maen nhw wedi’i ddysgu

Am ragor o ysbrydoliaeth, gweler y straeon isod neu porwch drwy brosiectau rydym wedi'u hariannu.

Sut i gael arian

Darganfyddwch os yw eich prosiect yn gymwys i gael arian.

A person wearing ear protection stands behind brightly coloured threads.

Ribbon Weaver at Wyedean Weaving Company. Credit: Tim Smith.

Projects

Lost Mills and Ghost Mansions

20/02/2025

This oral history project captured the unheard voices of Bradford’s textile mill workers to celebrate the area’s rich industrial heritage.

08/02/2023

Four people stand in front of a train engine and hold a progress pride flag

Joanna Jarvis , Imogen Watmore, Ashlynn Hudson-Welburn and Harvey Barker holding Pride banner in front of HST loco in Great Hall, National Railway Museum, (NRM) York. © The Board of Trustees of the Science Museum.

Straeon

Mind the gap: uncovering missing stories from railway history

People, Pride and Progress is recording the experiences of LGBTQ+ workers to explore unheard perspectives on railway heritage.

Two people smiling and sitting in camping chairs on an allotment

Project participants enjoying their allotment. Credit: The Birmingham Allotment Project.

Projects

Wotta Lotta Culture – The Birmingham Allotment Project

This oral history project has celebrated the communities at the heart of the ‘allotment capital’ of the UK.

06/08/2021

Person mewn gwisg hanesyddol yn seffyll mewn stryd yn sgwrso â grŵp

Projects

Hybu’r iaith Gymraeg yng Nghanolfan Dreftadaeth Hengwrt

Mae Menter Dinefwr dod â hanes lleol yn fyw ac yn rhoi pwyslais ar yr iaith Gymraeg diolch i chwaraewyr y Loteri Genedlaethol.

08/12/2021

People dancing as part of a cultural festival at the Birmingham Commonwealth games

Videos

Beth rydym yn ei olygu wrth dreftadaeth?

Os oes angen ysbrydoliaeth arnoch ar gyfer eich syniad prosiect treftadaeth, mae ein tîm yng Nghanolbarth a Dwyrain Lloegr wedi ceisio ateb: 'beth yn union yw treftadaeth?'

Blogiau

Sut y gall grantiau 'bach' gael effaith fawr ar gymunedau

Mae ein Cyfarwyddwr Cymru yn nodi Dydd Gŵyl Dewi drwy fyfyrio ar sut y gall doethineb nawddsant Cymru ddod â chymunedau'n nes at eu treftadaeth.

01/03/2022

Hub

Sut i ystyried cynaliadwyedd amgylcheddol yn eich prosiect treftadaeth

Rydym yn disgwyl y safonau uchaf o ran cynaliadwyedd amgylcheddol ym mhob un o'r prosiectau rydym yn eu hariannu – ac mae llawer o ffyrdd i ddechrau arni.

Two young visitors explore the Florence Nightingale Museum, meeting a member of museum staff dressed as Florence in Victorian nurses attire.

Ymwelwyr yn Amgueddfa Florence Nihtingale, sy’n cynnig mynediad am ddim fel rhan o’r wythnos.

Newyddion

Cynigion arbennig a mynediad am ddim i atyniadau treftadaeth y gwanwyn hwn

Mae Wythnos Agored y Loteri Genedlaethol yn rhedeg o ddydd Sadwrn 15 i ddydd Sul 23 Mawrth 2025, gyda channoedd o leoliadau treftadaeth yn cymryd rhan.

11/03/2025

Person ar safle cloddio archeolegol yn dal darn o garreg sydd wedi'i gloddio o'r ddaear

Bydd DigVentures yn ennyn diddordeb 4,000 o gyfranogwyr i helpu mapio safleoedd archeolegol ac arferion ecolegol yn nhrydydd cam ei brosiect Cronfa Arloesedd Treftadaeth.

Newyddion

Sefydliadau treftadaeth i rannu atebion arloesol i heriau gweithlu

Mae trydydd cam ein Cronfa Arloesedd Treftadaeth yn cefnogi prosiectau ledled y DU i gyflwyno ffyrdd newydd a chreadigol o weithio.

05/12/2024

A National Lottery scratchcard held in front of a large building with classical architecture and lawn

Newyddion

Cofrestrwch eich prosiect ar gyfer Wythnos Agored y Loteri Genedlaethol 2025

Mae’n ffordd wych o gydnabod eich grant gan y Gronfa Treftadaeth, cyrraedd cynulleidfaoedd newydd ac elwa o ymgyrch cysylltiadau cyhoeddus ar draws y DU.

26/11/2024

Cap wedi'i frodio â'r ddraig goch a'r dyddiad 1910

Cap Billy Meredith o gêm Cymru yn erbyn Yr Alban ym 1910. Credyd: Amgueddfa Wrecsam.

Projects

Amgueddfa Dau Hanner: Wrecsam yn dathlu treftadaeth gymunedol a phêl-droed

Mae amgueddfa Wrecsam yn dod â threftadaeth pêl-droed yn ôl i'w chartref hanesyddol yng Nghymru diolch i ddyfarniad o £2.7 miliwn.

09/06/2022

Awditoriwm yn llawn o bobl yn gwylio Wynne Evans a’r 'Townhall Showdown'

Croesawodd Memo Trecelyn BBC Radio Wales i gynnal 'Townhall Showdown' Wynne Evans. Credyd: Memo Trecelyn.

Projects

Hyb celfyddydau a threftadaeth Trecelyn wedi'i ddiogelu ar gyfer y gymuned

Mae'r sefydliad glowyr hanesyddol hwn, gyda'i theatr Art Deco o'r 1920au, ystafell ddawnsio a mannau amlbwrpas bellach yn lletya amrywiaeth o weithgareddau sydd o fudd i bobl leol.

26/03/2020

Credit: Courtesy of Great Yarmouth Borough Council

Projects

Great Yarmouth Winter Gardens - Ail-ddychmygu Palas y Bobl

Mewn perygl difrifol o gael ei golli, bydd gerddi gaeaf hanesyddol diwethaf y DU sydd wedi goroesi yn derbyn grant o bron i £10 miliwn fel rhan o Grantiau Treftadaeth Gorwelion.

29/06/2021

Teulu yn edrych ar arddangosiad o flwch nythu adar

Mae RSPB Belfast Window on Wildlife yn cynnig mynediad am ddim. Credyd: Brian Morrison.

Newyddion

Cannoedd o gynigion treftadaeth arbennig ledled y DU y gwanwyn hwn

Mae Wythnos Agored y Loteri Genedlaethol yn dychwelyd, rhwng dydd Sadwrn 9 a dydd Sul 17 Mawrth.

27/02/2024

Grŵp o blant yn sefyll am ffotograff, rhai yn dal gwrthrychau teuluol

Plant mewn gweithdy a gynhaliwyd yn ystod y prosiect. Llun: CDP.

Straeon

Cocorico! Archwilio'r dreftadaeth yn ein cartrefi

Daeth sefydliad cymunedol Congolaidd yn Abertawe â phobl ynghyd i ddysgu am eu treftadaeth a'i rhannu trwy eitemau personol.

An aerial view of St. Conan's Kirk in Scotland.

St. Conan's Kirk, Argyll, Yr Alban Llun: Andrew Prins

Newyddion

Buddsoddiad £12.2m i helpu achub adeiladau hanesyddol y DU

O’r unig dŷ iâ to gwellt o’i fath i’r sinema hynaf yng Ngogledd Iwerddon, rydym wedi dyfarnu cymorth a fydd yn achubiaeth i 12 o adeiladau treftadaeth.

26/09/2023

Dau berson yn sefyll y tu allan i adeilad

Mae gwaith yn dechrau adfer tafarn Y Plu a'i thrawsnewid yn ganolbwynt diwylliannol lleol

Projects

Achub tafarn gymunedol 200-mlwydd-oed ar Ben Llŷn

Mae ein cyllid yn helpu Cymdeithas Budd Cymunedol Menter y Plu i gynllunio sut i arbed ac ailddatblygu Y Plu - tafarn restredig Gradd II.

24/11/2022

Four-wheel-drive ‘Tramper’ scheme, launching at Parc Cefn Onn in 2023

Projects

'I mewn i'r ardd a thu hwnt' – gwella mynediad ymwelwyr i Barc Cefn Onn

Mae grant o £454,000 yn galluogi pobl i fwynhau gwell mynediad i'r parc hanesyddol rhestredig Gradd II yng Nghaerdydd

24/06/2014

Blogiau

Pam mae angen i ni ddweud straeon sydd heb eu hadrodd

Mae Dr Edson Burton yn rhannu ei brofiad o gael ei fagu mewn cymuned amrywiol, pwysigrwydd rhannu treftadaeth pawb a'i waith ar brosiect wedi'i ariannu gan y Loteri Genedlaethol sy'n archwilio 100 mlynedd o weithredu ym Mryste.

27/09/2022