Rydym am roi hwb i falchder mewn lle a chysylltiad â threftadaeth ar draws lleoedd cyfan yn hytrach na phrosiectau unigol. Ein nod yw gwneud treftadaeth yn rhan annatod o gynlluniau a dulliau sy’n gwneud ardaloedd lleol yn lleoedd gwell i fyw, gweithio ac ymweld â nhw.

Ym mis Hydref 2023 fe wnaethom gyhoeddi’r naw cyntaf o hyd at 20 o leoedd ledled y DU lle byddwn yn buddsoddi £200miliwn:

• Dinas Armagh, Banbridge a Craigavon
• Swydd Durham
• Glasgow
• Caerlŷr
• Medway
• Castell-nedd Port Talbot
• Gogledd-ddwyrain Swydd Lincoln
• Stoke-on-Trent
• Torbay

Ystyriaethau ar gyfer cais Lleoedd Treftadaeth:

• rhaid i weithgareddau prosiect craidd cael ei leoli yn mewn un o'n lleoedd treftadaeth
• dylai prosiectau fod yn rhan o uchelgais ehangach i wella neu drawsnewid yr ardal, gyda chefnogaeth partneriaid a sefydliadau lleol
• dylai prosiectau fod yn gydweithredol a bydd angen iddynt ddangos tystiolaeth o gefnogaeth gan bartner(iaid) lleol

Os ydych yn gwneud cais i un o’n Lleoedd Treftadaeth a nodwyd:

• cysylltwch â'ch tîm lleol i gael cyngor ar eich prosiect treftadaeth cyn gwneud cais
• Cyflwynwch Ymholiad Prosiect (ceisiadau hyd at £250,000) am gyngor ychwanegol. Ar gyfer ceisiadau dros £250,000 rhaid i chi gyflwyno Mynegiad o Ddiddordeb cyn gwneud cais.
• dilynwch ein harweiniad Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol i baratoi a chyflwyno eich cais
• dechreuwch deitl eich prosiect gyda'r hashnod ‘#HP’ fel y gallwn weld ei fod yn gais Lleoedd Treftadaeth

Cael gwybod mwy am ein menter strategol Lleoedd Treftadaeth a bwrw golwg ar ein hyb Lleoedd Ffyniannus ar gyfer astudiaethau achos, straeon a blogiau seiliedig ar le.

Rydym eisiau helpu Tirweddau Gwarchodedig dynodedig a thirweddau eraill o safon fyd-eang ar draws y DU i fod yn well ar gyfer byd natur a chroesawu pobl o bob cefndir yn well, gan gynnwys y rhai nad ydynt yn ymweld â nhw'n aml ar hyn o bryd.

Byddwn yn buddsoddi £150miliwn drwy tua 20 o brosiectau hirdymor mewn:

• Parciau Cenedlaethol a Thirweddau Cenedlaethol yng Nghymru a Lloegr
• Ardaloedd o Harddwch Naturiol Eithriadol yng Ngogledd Iwerddon
• Parciau Cenedlaethol a thirweddau eraill sydd yr un mor bwysig o safon fyd-eang yn Yr Alban

Ein nod yw cefnogi’r rhai sy’n gofalu am y lleoedd hyn i’w cryfhau fel tirweddau gweithiol, sy’n fwrlwm o natur ac yn darparu gofod i bobl ymlacio a chysylltu â’r amgylchedd. Byddwn yn cefnogi tirweddau cyfan i greu gwelliant arwyddocaol a pharhaus.

Darllen mwy am uchelgeisiau’r fenter strategol hon yn ein stori newyddion. 

Ystyriaethau ar gyfer cais Cysylltiadau Tirwedd

Gall cam cyflwyno eich prosiect bara hyd at wyth mlynedd (sef cynnydd o’n pum mlynedd arferol), ac felly byddwn yn cefnogi hyblygrwydd wrth gadarnhau arian partneriaeth yn ystod y cam cyflwyno.

Yn ychwanegol at ofynion safonol ein Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol, gan gynnwys ymateb i bob un o’r pedwar egwyddor fuddsoddi, dylai eich cais am brosiect:

• gynnwys ardal o Dirwedd Warchodedig ddynodedig wrth ei wraidd er y bydd rhywfaint o hyblygrwydd yn Yr Alban 
• esbonio pam fod ffin benodol wedi'i dewis, gan sicrhau bod maint yr ardal yn gydnaws â'r cais am grant er mwyn i gyflwyno, ymgysylltu ac effaith fod yn gyson ar draws ardal gyfan y prosiect
• dilyn ein canllawiau ar gyfer cynhyrchu Cynllun Gweithredu Ardal yn ystod y cam datblygu, gan roi'r prif ffocws o gynhyrchu gweledigaeth prosiect a glasbrint ar gyfer cyflwyno'r prosiect, yng nghyd-destun unrhyw gynllun rheoli statudol ehangach a strategaeth adferiad byd natur.
• neilltuo adnoddau i ymuno â sesiynau gwaith carfan chwarterol, cyfrannu at waith carfan a mynychu ymweliadau wyneb yn wyneb i ddysgu o brosiectau eraill
• Neilltuo adnoddau i fesur effaith eich prosiect o ran adferiad byd natur ac ennyn diddordeb pobl fel bod modd asesu cyfraniad y buddsoddiad hwn at gyrraedd targedau adferiad byd natur y DU. Lle maent yn bodoli, dylid defnyddio fframweithiau canlyniadau llywodraeth. Efallai y byddwn hefyd yn gofyn i grantïon adrodd data ychwanegol trwy offer casglu data ar-lein.

Rydym yn diweddaru ein harweiniad ar ddefnyddio arian ar gyfer cynlluniau amaeth-amgylcheddol fel arian partneriaeth ar gyfer prosiectau, a bydd ar gael yn fuan.

Mae'n annhebygol y bydd caffaeliadau tir mawr yn cael eu cefnogi gan Cysylltiadau Tirwedd.

Ein huchelgais erbyn 2033 yw ein bod wedi cefnogi tua 20 o brosiectau sy’n:

• galluogi pawb yn y DU i gael mynediad at dirweddau sy’n gyfoethog o ran natur, dŵr glân ac awyr iach, lleoedd sy’n ysbrydoli gyda'u harddwch a’u treftadaeth ddiwylliannol
• helpu'r tirweddau hyn i fod yn well ar gyfer byd natur ac o ran croesawu pobl o bob cefndir yn well, gan gynnwys y rhai nad ydynt yn ymweld â nhw'n aml ar hyn o bryd 
• beiddgar o ran eu huchelgais ac yn creu canlyniadau mesuradwy ar gyfer Tirweddau Gwarchodedig a thirweddau eithriadol cyfatebol yn Yr Alban
• cefnogi’r rhai sy’n byw yn y lleoedd hyn ac yn gofalu amdanynt i’w cryfhau fel tirweddau gweithredol yn seiliedig ar ddiagnosis clir o pam mae’r dirwedd yn methu â chyflawni ar gyfer byd natur a phobl ar hyn o bryd a sut y bwriedir mynd i’r afael â hynny
• cyflymu adferiad byd natur systemig a pharhaol ar draws tirweddau cyfan, gan greu a rhannu enghreifftiau o sut y gellir cyflwyno cadwraeth tirweddau ac adferiad byd natur gyda, gan a thros y bobl sy’n byw ac yn gweithio ynddynt  
• creu fframweithiau arloesol o ran y ffyrdd y gall cymunedau, tirfeddianwyr, sefydliadau a’r rhai sy’n rheoli’r tir gydweithio’n deg i gytuno ar sut i ddylanwadu ar newid a’i ysgogi er mwyn sicrhau etifeddiaeth barhaus  

Argymhellwn i chi ddarllen ein canllaw arfer da ar Dir, Môr a Natur wrth baratoi eich cais.    

Brand a chydnabyddiaeth

Dylai prosiectau ddefnyddio ein canllaw cydnabyddiaeth ar gyfer Cysylltiadau Tirwedd.

Pwy all ymgeisio

Mae ceisiadau’n agored i sefydliadau nid-er-elw, a phartneriaethau a arweinir gan sefydliadau nid-er-elw, ym mhob cwr o’r DU. 

Rhaid i gyrff rheoli Tirwedd Warchodedig fod yn bartner allweddol mewn unrhyw gais sy’n gysylltiedig â’r dirwedd y maent yn gweithredu ynddi a lle y bydd y gwaith yn digwydd, er nad oes angen iddynt fod yn ymgeisydd neu’n bartner arweiniol mewn cais.

Os yw perchnogion preifat neu sefydliadau er-elw yn gysylltiedig â’r prosiect, rydym yn disgwyl i chi ddangos bod y budd cyhoeddus yn amlwg yn fwy na'r elw preifat. 

Rydym yn annhebygol o ariannu mwy nag un prosiect o Dirwedd Warchodedig unigol.

Sut i wneud cais

Gallwch wneud cais am grant hyd at £10m drwy ein Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol £250,000 i £10m. Gofynnir i chi roi ‘#LC’ ar ddechrau teitl eich prosiect a chynnwys ‘Cysylltiadau Tirwedd’ yn y teitl, er enghraifft Cysylltiadau Tirwedd [enw'r ardal].

Os oes gennych ddiddordeb mewn datblygu prosiect Cysylltiadau Tirwedd ond nad ydych yn barod i wneud cais am grant ar raddfa fawr eto, dylech ystyried ymgymryd â gwaith paratoadol gan ddefnyddio ein Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol £10,000 i £250,000.

Gellid defnyddio'r ariannu hwn i’ch helpu paratoi ar gyfer cais mwy sylweddol trwy, er enghraifft:

• recriwtio arbenigedd ac adnoddau ychwanegol
• cefnogi creu partneriaeth newydd 
• ymgymryd â gwaith dichonoldeb cychwynnol 
• cefnogi gwaith ymgysylltu â chymunedau a sefydliadau lleol 
• helpu i gyfleu gweledigaeth gychwynnol y prosiect  

Ar gyfer grantiau hyd at £250,000, gallwch gyflwyno Ymchwiliad Prosiect dewisol i dderbyn adborth ar eich syniad prosiect.

Ar gyfer grantiau dros £250,000 rhaid i chi gyflwyno Mynegiad o Ddiddordeb yn gyntaf.

Sut rydym yn gwneud penderfyniadau

Yn ogystal â’n prosesau o dan y rhaglen Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol, byddwn yn asesu sut mae eich prosiect yn ymdrin ag uchelgeisiau’r fenter strategol.

Mae’n bosibl y byddwn hefyd yn ystyried materion fel sicrhau lledaeniad daearyddol o’n hariannu. 

Ar gyfer y fenter strategol hon, bydd penderfyniadau ar grantiau o dan £250,000 yn cael eu gwneud bob mis gan uwch staff buddsoddi neu ymgysylltu eich gwlad neu ardal. Gyda grantiau o fwy na £250,000, bydd argymhellion yn cael eu gwneud gan bwyllgorau gwlad/ardal, a bydd penderfyniadau terfynol yn cael eu gwneud bob tri mis gan ein Bwrdd Ymddiriedolwyr.

Rydym am helpu addoldai ar draws y DU i fynd i’r afael â heriau treftadaeth yn systematig, dod yn fwy cynaliadwy, rhannu eu treftadaeth a chroesawu pobl o bob cefndir, gan gynnwys y rhai sy’n ymweld yn anaml.

Byddwn yn buddsoddi o leiaf £15 miliwn mewn prosiectau sy'n cael effaith strategol ar lefel ranbarthol neu genedlaethol ar gyfer addoldai dros y tair blynedd nesaf. 

A hwythau'n gyfoeth o ddiwylliant a chasgliadau, mae addoldai'n adrodd hanes newidiadau crefyddol, cymdeithasol ac economaidd pobl y DU. Rydym yn cydnabod graddfa'r heriau sy’n wynebu addoldai a’r rhai sy’n gofalu amdanynt, ac wedi ymrwymo i’w cefnogi drwy newid.

Yr anghenion a’r bylchau ariannu rydym wedi’u nodi ac rydym am ymdrin â hwy drwy’r fenter hon yw:

• anghenion atgyweirio adeiladau rhestredig, yn enwedig y rhai mewn ardaloedd mwy gwledig
• gallu'r gweithlu a gwirfoddolwyr i reoli treftadaeth
• cefnogi treftadaeth addoldai nad yw'n hygyrch ar hyn o bryd, sydd mewn perygl neu heb gael ei defnyddio'n ddigonol, i gyflawni ei photensial

Cael gwybod mwy ym mha ffyrdd eraill yr ydym yn cefnogi addoldai.

Ystyriaethau ar gyfer cais Treftadaeth mewn Angen: Addoldai

Anelwn at gefnogi prosiectau strategol yng Nghymru, Lloegr, Yr Alban a Gogledd Iwerddon sydd â’r potensial i gael effaith ar lefel ranbarthol neu genedlaethol a fydd yn: 

• mynd i'r afael yn rhagweithiol â materion treftadaeth hirsefydlog ar raddfa fawr
• galluogi ymagwedd draws-diriogaethol gydlynus a fydd yn cryfhau cyflwyniad
• ymdrin â bylchau lle nad yw cynigion yn dod drwodd i’n rhaglen Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol
• cyflymu syniadau ac ymyriadau newydd lle mae angen ymagwedd bwrpasol

Ein huchelgeisiau ar gyfer y fenter strategol hon yw ymdrin â rhai o’r nodau a’r anghenion a nodwyd gan waith ategol megis:

• prosiectau strategol ar raddfa fawr sy'n datblygu'r prosesau, y systemau, yr arweiniad a'r seilwaith sydd eu hangen drwy newid mewn defnydd, rheolaeth neu berchnogaeth
• prosiectau strategol ar raddfa fawr yn seiliedig ar ddealltwriaeth o anghenion treftadaeth a pherchnogion cynlluniau treftadaeth sy'n adeiladu gallu ymhlith enwadau a grwpiau ffydd llai i ddatblygu prosiectau mawrion
• prosiectau strategol sy’n sefydlu arwyddocâd diwylliannol a threftadaeth addoldai lle bod hynny o bosibl mewn perygl o gael ei golli
• prosiectau adeiladu gallu a all ddarparu cymorth, cyngor ac arweiniad ehangach i berchnogion a rheolwyr adeiladau a safleoedd crefyddol hanesyddol ar draws daearyddiaethau a mathau megis ariannu swyddogion cymorth
• mentrau sy’n dod â llawer o sefydliadau, grwpiau ffydd ac arianwyr ynghyd i gydweithio a dod o hyd i atebion i broblemau y mae mannau addoli a threftadaeth yn eu hwynebu
• cynlluniau sy'n darparu ariannu i archwilio dichonoldeb opsiynau mwy cynaliadwy ar gyfer defnyddiau presennol neu newydd o addoldai
• datblygu cynlluniau sy'n rhannu dysgu a chefnogaeth i wirfoddolwyr sy'n rheoli ac yn gofalu am dreftadaeth a gwneud hynny'n fwy hygyrch i gynulleidfaoedd ehangach
• prosiectau strategol sy'n treialu ymagweddau gwahanol at reoli addoldai ar raddfa ardal
• prosiectau sy'n archwilio treftadaeth addoldai i gefnogi a chyfrannu at yr economi leol ac ymwelwyr ar lefel genedlaethol neu ranbarthol
• prosiectau thematig a allai ddefnyddio technolegau arloesol i agor mynediad at dreftadaeth a chasgliadau

Pwy all ymgeisio

Gall sefydliadau nid-er-elw, a phartneriaethau a arweinir gan sefydliadau nid-er-elw ym mhob cwr o’r DU wneud cais.

Nid yw addoldai unigol yn gymwys i gael eu hariannu drwy'r fenter strategol hon, nac ychwaith ceisiadau safle unigol ar gyfer prosiectau gwaith cyfalaf yn unig. Byddwn yn parhau i fuddsoddi yn y rhain drwy ein rhaglen Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol.

Sut i wneud cais

Os oes syniad gennych ar gyfer prosiect: Treftadaeth mewn Angen: Addoldai, dechreuwch arni drwy gysylltu â'ch swyddfa Cronfa Treftadaeth leol.

Ar gyfer grantiau hyd at £250,000, gallwch gyflwyno Ymholiad Prosiect dewisol i dderbyn adborth ar eich syniad prosiect.

Ar gyfer grantiau dros £250,000 rhaid i chi gyflwyno Mynegiad o Ddiddordeb cyn gwneud cais.   Dechreuwch deitl eich prosiect gyda #MoDd.

Dilynwch ein harweiniad Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol i baratoi a chyflwyno eich cais am grant hyd at £10m.

Sut rydym yn gwneud penderfyniadau

Yn ogystal â’n prosesau o dan y rhaglen Grantiau Treftadaeth y Loteri Genedlaethol, byddwn yn asesu sut mae eich prosiect yn ymdrin â'r anghenion a bylchau ariannu a nodwyd, ac â nodau ac uchelgeisiau’r fenter strategol. Mae’n bosibl y byddwn hefyd yn ystyried materion eraill, fel sicrhau lledaeniad daearyddol o’n hariannu.

Mae ymgysylltu â byd natur yn agos at le mae pobl yn byw yn hanfodol i’n hiechyd a’n lles. Trwy gefnogi adferiad byd natur yn ein dinasoedd a’n trefi gallwn helpu natur i ffynnu, cynyddu cysylltiad pobl â bywyd gwyllt a gwneud lleoedd yn well i fyw a gweithio ynddynt. Byddwn yn cefnogi dinasoedd a threfi ledled y DU, mewn partneriaeth ag eraill, i sicrhau adferiad byd natur trefol trwy barciau a mannau gwyrdd hanesyddol ffyniannus.

Disgwyliwn lansio’r fenter hon yn ail hanner 2024.