Dathlwch ein bywyd morol rhyfeddol ar Ddiwrnod Moroedd y Bydlife this World Oceans Day
![Celebrate our amazing marine life this World Oceans Day Atlantic Grey Seals](/sites/default/files/styles/main_image_desktop/public/media/imgs/Atlantic%20Grey%20Seals_0.png.webp?itok=UIHpgVve)
Mae Moroedd Byw Cymru wedi rhannu ffeithiau hwyliog â ni am 12 o greaduriaid môr rhyfeddol, sydd i gyd i'w gweld o amgylch ein harfordir.
Fe wnaethon nhw roi cynghorion defnyddiol i ni ar bethau y gallwn ni eu gwneud i helpu i warchod ein byd morol. Mae Rheolwraig Prosiect Moroedd Byw Cymru, Nia Jones yn argymell y canlynol:
• lleihau (neu ddiweddu) defnydd plastig untro
• casglu sbwriel pan fydd ar y traeth
• cyrchu bwyd môr yn gynaliadwy
• lleihau'r defnydd o’r ynni yr ydym yn ei ddefnyddio gartref
Dywedodd:
"Mae dweud wrth bobl pa mor anhygoel yw ein bywyd gwyllt morol a pham ei bod yn bwysig gofalu amdano yn gallu gwneud gwahaniaeth."
Dolffiniaid Risso
Nid oes gan Ddolffiniaid Risso ddannedd yn eu gên uchaf ac maen nhw’n gallu llyncu ysglyfaeth gyfan.
![Risso's Dolphin](/sites/default/files/inline-images/Risso%E2%80%99s%20Dolphins%20credit%20Eleanor%20Stone.png)
Gwlithen Fôr Noethdagellog
Daw’r enw Gwlithen Fôr Noethdagellog (nudibranch) o'r Lladin am "noeth " a "tagell", gan nad yw eu tegyll yn cael eu gorchuddio gan gragen fel rhai malwod morol eraill.
![Sea slug](/sites/default/files/inline-images/Nudibranch%20credit%20Alex%20Mustard.jpg)
Sglefren Fôr Ddanhadlen
Mae’r Sglefren Fôr Ddanhadlen yn gallu newid rhyw o wryw i fenyw wrth iddynt aeddfedu. Mae’r Sglefren Fôr yn 95% o ddŵr ac nid oes ganddyn nhw ymennydd, gwaed na chalon.
![Jellyfish](/sites/default/files/inline-images/Compass%20Jellyfish%20Paul%20Naylor.jpg)
Cimychiaid
Gall cimychiaid fyw am byth - nid yw heneiddio'n cynyddu eu siawns o farw, diolch i’r ensym o'r enw telomerase.
![Lobster](/sites/default/files/inline-images/Lobster%20credit%20Paul%20Naylor.jpg)
Morloi Llwyd yr Iwerydd
Mae Morloi Llwyd yr Iwerydd yn ddeifwyr arbennig a gallant gyrraedd dyfnder o tua 70 metr wrth chwilio am fwyd, gan ddal eu gwynt am hyd at 16 munud.
![grey seal](/sites/default/files/inline-images/Atlantic%20grey%20seal%202%20credit%20Alexander%20Mustard.jpg)
Pysgodyn yr Haul
Pysgodyn yr Haul yw pysgodyn bonedd mwyaf y byd, gan gyrraedd hyd at dri metr o hyd. Gellir eu gweld yn ystod misoedd yr haf yn 'torheulo' ar wyneb y môr.
![Sunfish](/sites/default/files/inline-images/sun%20fish.png)
Molysgiaid
Mae brennig a molysgiaid eraill yn darparu cyswllt hanfodol yn y gadwyn fwyd ar gyfer llawer o'n rhywogaethau prinnaf.
![Limpets](/sites/default/files/inline-images/Limpets%20and%20other%20mollusc%20credit%20Julie%20Hatcher.png)
Morfeirch
Mae dau rywogaeth o forfarch yn y DU: pigog/dreigiog [yn y llun] a thrwynog. Morfeirch yw'r unig rywogaeth sydd â gwryw beichiog: mae'r fenyw yn trosglwyddo'r wyau i'r gwryw sy'n hunan-ffrwythloni.
![Seahorse](/sites/default/files/inline-images/Spiny%20Seahorse%20Julie%20Hatcher.png)
Cranc heglog
Mae crancod heglog yn gallu byw hyd at 100 oed ac mae eu coesau'n 13 troedfedd.
![Spider crab](/sites/default/files/inline-images/Spider%20crabs%20credit%20Dave%20Peake.jpg)
Morgath bigog
Mae'r Forgath bigog yn claddu ei hun yn y gwaddod yn ystod y dydd ac yn dod allan o’r llwch i hela yn y nos.
![Thornback ray](/sites/default/files/inline-images/Thornback%20Ray%20credit%20Paul%20Naylor.png)
Anemoni’r Môr
Mae anemonïau môr yn byw wrth greigiau, gan ddal plancton ac anifeiliaid bach o'r dŵr gyda'u crafangau.
![Sea anemone](/sites/default/files/inline-images/Sea%20anemones%20credit%20Amy%20Lewis.png)
Heulforgi
Mae ail bysgodyn mwyaf y byd, yr heulforgi, i'w weld yn nyfroedd Cymru yn ystod misoedd yr haf. Fodd bynnag, mae eu niferoedd wedi gostwng dros 95% o amgylch y DU.
![Basking shark](/sites/default/files/inline-images/Basing%20Shark%20credit%20Alexander%20Mustard2020VISION.jpg)
Beth yw Moroedd Byw Cymru?
Mae prosiect Moroedd Byw Cymru yr Ymddiriedolaeth Natur yn defnyddio arian y Loteri Genedlaethol i ddod o hyd i ffyrdd y gallwn helpu i ofalu am ein cefnforoedd.
Mae'r prosiect yn ailgysylltu pobl i fyd cefnfor cyfoethog na ellir ei weld yn hawdd, ac yn helpu i'w troi'n gefnogwyr cadwraeth. Mae'r gweithgareddau a ariannwyd ganddynt yn cynnwys:
• ymchwil hanesyddol
• ramiadau pwll creigiau
• pencampwriaethau pentyrru cregyn meheryn
• gwylio bywyd gwyllt
• glanhau y traeth
• arolygon o Wyddoniaeth Dinasyddion
• hyfforddiant cadwraeth
• gweithdai crefft sydd wedi'u hailgylchu
Darganfyddwch fwy am weithgareddau Moroedd Byw Cymru ar Ddiwrnod Moroedd y Byd ar eu tudalen Facebook.