Mae'r Grant Buddsoddi mewn Coetir ar gyfer tirfeddianwyr a/neu'r rhai sydd â rheolaeth lwyr dros dir. Bydd eich grant yn cael ei ddefnyddio i wella ac ehangu coetiroedd presennol, ac o dan amgylchiadau penodol, creu coetiroedd newydd yn unol â Safon Coedwigaeth y DU.

Mae'n rhaid i'r coetiroedd hyn fod â'r potensial i ddod yn rhan o'r Goedwig Genedlaethol yn y dyfodol. Mae hyn yn golygu bod yn rhaid i'r coetiroedd fod:

• wedi'u rheoli'n dda
• yn hygyrch
• yn rhoi cyfle i gymunedau lleol gymryd rhan

Bydd y cynllun yn cynnig:

• grantiau o £40,000 i £250,000 ar gyfer prosiectau coetiroedd
• hyd at 100% o gyllid 
• hyd at ddwy flynedd i gyflawni'r prosiect
• cyllid cyfalaf a refeniw (esbonnir y gwahaniaethau isod yn yr adran 'Pa gostau allwch chi wneud cais amdanynt?')
• gall prosiectau mawr, uchelgeisiol a chymhleth ddefnyddio cyllid Grant Buddsoddi mewn Coetir gyda grantiau eraill Llywodraeth Cymru, yn ogystal â ffynonellau eraill o arian cyhoeddus a phreifat canmoliaethus
• uchafswm o un Grant Buddsoddi mewn Coetir fesul safle ar unrhyw un adeg
• cymorth gan swyddogion cyswllt Coedwig Genedlaethol i Gymru ynghylch rhaglen Coedwig Genedlaethol i Gymru a sut i ddangos y canlyniadau
• cyngor a chefnogaeth gennym ar sut i wneud cais

Darllenwch yr adran 'Dyddiadau cau ar gyfer ceisiadau a dyddiadau allweddol' i gael rhagor o wybodaeth am amseriadau.

Cyllideb

Ariennir y rhaglen ar y cyd gan Lywodraeth Cymru a Chronfa Treftadaeth y Loteri Genedlaethol. 

Cronfa yw hon yn bennaf i wneud gwaith cyfalaf. Gellir dyrannu uchafswm o 25% o bob grant i wariant refeniw. Yn ogystal, gellir defnyddio hyd at 10% o'r elfen gyfalaf ar gyfer cynllunio prosiectau a chostau gweithredu prosiect uniongyrchol eraill. Mae canllawiau ar gyfer yr hyn sy'n cyfrif fel costau refeniw a chyfalaf ar gael isod yn yr adran 'Pa gostau allwch chi wneud cais amdanynt?'.

Mae'r cynllun yn agored i unrhyw dirfeddianwyr/rheolwyr gan gynnwys sefydliadau dielw a pherchnogion preifat. Mae hyn ar yr amod bod gennych yr hawliau, y trwyddedau a'r caniatâd cywir i ymgymryd â gweithgarwch.

Dylai eich prosiect:

adfer, gwella a/neu greu coetiroedd

1. adfer a gwella coetiroedd yn unol â chanlyniadau Coedwig Genedlaethol i Gymru 
2. Creu coetir gyda chynllun ar gyfer cynnal a chadw yn y dyfodol.
3. Ar ôl y prosiect, gellir cynnwys un taliad i dalu am bum mlynedd o waith cynnal a chadw yn eich cais am grant. Er mwyn hawlio'r arian hwn, bydd gofyn i chi gyflwyno cynllun rheoli manwl ar gyfer y safle, ar ôl cwblhau'r prosiect (darganfyddwch fwy o dan 'Sut i wneud cais').
4. Diwallu anghenion pobl leol fel man cyhoeddus a chyfrannu at wasanaethau ecosystemau yn yr ardal leol. Er enghraifft, mynd i'r afael â cholli bioamrywiaeth a chreu swyddi lleol.
5. dangos manteision lluosog sy'n rhychwantu llesiant amgylcheddol, cymdeithasol, economaidd a diwylliannol
6. ystyried mapiau datganiad ardal Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC), canllawiau Safon Coedwigaeth y DU a Map Cyfle Coetir 2021 i gael arweiniad ar y sensitifrwydd tebygol ar safle arfaethedig ar gyfer plannu newydd

Mae gennym ddiddordeb arbennig mewn:

• ardaloedd trefol nad oes ganddynt fannau gwyrdd
• ardaloedd a fydd yn galluogi rhwydweithiau natur cysylltiedig ar hyd a lled Cymru 

Mae'n rhaid i'r coetir fod yn gweithio tuag at gyflawni canlyniadau'r Goedwig Genedlaethol (darllenwch 'Sut byddwn ni'n asesu ceisiadau?' i gael rhagor o wybodaeth am y canlyniadau hyn). Nid oes unrhyw gyfyngiadau ar faint na threfniant y coed sydd i'w plannu.

Gallai planhigfeydd newydd fod yn:

• datblygu a chreu coetiroedd mawr newydd
• plannu coed trefol
• creu neu wella cyfranogiad y gymuned mewn coetir a mynediad iddo
• coridor eang o wrychoedd neu goedwigoedd i gysylltu dau goetir presennol
• prosiectau plannu cymhleth, uchelgeisiol sy'n rhychwantu dwy flynedd

Gallai gwelliannau i goetiroedd presennol fod fel a ganlyn:

• mabwysiadu coetir gan y gymuned leol
• teneuo coed
• gosod llwybrau troed
• cynnal a chadw cyfleusterau mynediad diraddiedig mewn coetiroedd cymunedol sy'n cael eu defnyddio'n helaeth

Ar gyfer pob prosiect, mae angen Cynlluniau Rheoli Coedwigoedd. Os nad yw'r rhain eisoes ar waith, yna gall y grant dalu costau paratoi cynllun rheoli hirdymor manwl. Fodd bynnag, mae'n rhaid cyflwyno cynllun sylfaenol gyda'ch cais. Cyfeiriwch at 'Camau i'w cymryd cyn i chi wneud cais' i gael rhagor o wybodaeth.

Fel rhan o'r fenter Coedwigoedd Cenedlaethol, mae tair thema ychwanegol. Dylai ymgeiswyr ddisgrifio sut y bydd y prosiect yn cyfrannu at o leiaf un o'r themâu hyn:

• lliniaru ac addasu newid yn yr hinsawdd
• cefnogi twristiaeth a'r economi
• cefnogi neu gyflwyno sgiliau a hyfforddiant

Mae'r gronfa hon i wneud gwaith cyfalaf yn bennaf. Gellir dyrannu uchafswm o 25% o bob grant i wariant refeniw. Yn ogystal, gellir defnyddio hyd at 10% o'r elfen gyfalaf ar gyfer cynllunio prosiectau a chostau gweithredu prosiect uniongyrchol eraill.

Mae'n bwysig eich bod yn nodi pa rai o gostau eich prosiect yw cyfalaf a refeniw. Gall ceisiadau gynnwys unrhyw un o'r canlynol:

Costau cyfalaf

Mae gwariant cyfalaf yn arian sy'n cael ei wario ar fuddsoddi a phethau a fydd yn creu twf yn y dyfodol. Ceir enghreifftiau o gostau cyfalaf derbyniol isod. Noder nad yw hon yn rhestr derfynol a bydd pob eitem o wariant yn cael ei hystyried fesul achos:

• prynu coed, llwyni a phlanhigion eraill i greu, ehangu neu wella ardaloedd coetiroedd
• paratoi safle, megis arolygon, ffensio, clirio sbwriel a chael gwared ar rywogaethau estron goresgynnol
• adeiladu llwybrau a gatiau hygyrch gydag ymrwymiad i'w cadw ar agor i'r cyhoedd a'u cynnal am o leiaf 20 mlynedd, os nad am gyfnod amhenodol 
• creu llwybrau natur/addysgol
• creu mannau ar gyfer hamdden a chwarae
• creu mannau i gefnogi a gweld natur
• cost llafur sy'n gysylltiedig â gwella a/neu greu'r ardal goetir
• byrddau arwyddion/dehongli
• meinciau/seddau
• toiledau y gellir eu compostio (dylai ymgeiswyr sy'n gwneud cais am doiledau y gellir eu compostio gysylltu â CNC i gael rhagor o gyngor gan fod angen trwyddedau yn aml)
• rheseli beiciau
• offer llaw/offer ar raddfa fach i'w defnyddio gan aelodau o'r gymuned leol (gellir contractio gwaith sy'n gofyn am offer mwy neu sgiliau arbenigol i mewn a'i ariannu drwy'r cynllun hwn)
  storio diogel ar gyfer offer llaw, offer ac eitemau eraill i helpu'r gymuned i gymryd rhan yn y coetir 
  Rheoli clefyd coed ynn sy'n marw, lle mae gwaith yn hanfodol er diogelwch y cyhoedd. Dim ond rhan fach o brosiect mwy ddylai hyn fod ac nid gofyniad cyfreithiol tirfeddiannwr i ymgymryd ag ef.
• cyflawni prosiectau (er enghraifft, cynllunio prosiectau, caffael deunyddiau, rheolaeth ariannol y prosiect) nad yw'n fwy na 10% o'r elfen gyfalaf.
• darpariaeth Gymraeg, megis costau cyfieithu
• costau hyrwyddo'r coetir i'r gymuned ehangach, megis argraffu taflenni
• traciau (dim ond os oes tystiolaeth glir o angen am fynediad i'r cyhoedd)
• ffyrdd (dim ond os oes tystiolaeth glir o angen am fynediad i'r cyhoedd)
• maes parcio (dim ond os oes tystiolaeth glir o angen am fynediad i'r cyhoedd)

Ar gyfer traciau, ffyrdd a meysydd parcio, bydd angen i ymgeiswyr ddangos eu bod wedi ystyried yn gyntaf opsiynau eraill ar gyfer mynediad cyhoeddus i'r coetir, megis cerdded, beicio a thrafnidiaeth gyhoeddus. Rhaid i chi eu diystyru gyda rhesymau priodol. Bydd cael tystiolaeth ategol gan gymunedau/grwpiau lleol o'u hangen am y gwaith hwn yn helpu gyda'ch cais.

Costau cyflawni'r prosiect

Gellir defnyddio hyd at uchafswm o 10% o'r grant cyfalaf hwn ar gyfer cyflawni prosiectau. Mae hyn yn golygu costau sy'n eich helpu i greu'r coetir, er enghraifft: cynllunio prosiectau, deunyddiau caffael, rheolaeth ariannol ar y prosiect, llunio a dadansoddi gwybodaeth reoli am gyflawni prosiectau.

Costau refeniw

Gellir dosbarthu hyd at 25% arall o werth eich grant fel cyllid refeniw. Gall cyllid refeniw helpu gyda chost gyffredinol cynnal eich prosiect. Mae hyn yn cynnwys costau sy’n cynnwys pobl sy'n cyflwyno'r prosiect, a chostau i’ch helpu bodloni ein hegwyddor buddsoddi cynhwysiad, mynediad a chyfranogiad. Gallwch ddarganfod mwy am ein gofyniad gorfodol yn yr adran 'Sut fyddwn yn asesu ceisiadau?' isod.

Gellir defnyddio cyllid refeniw i:

• cyfrannu at leihau costau ychwanegol o gynnal y prosiect
• Gwasanaethau cynghori/ymgynghori arbenigol. Er enghraifft, ar gyfer paratoi cynllun rheoli hirdymor o 15–20 mlynedd.
• digwyddiadau i hyrwyddo'r cynllun coetir i'r gymuned ehangach, ac i ddathlu llwyddiannau cymunedol
• oriau ychwanegol i gydlynydd gwirfoddolwyr presennol recriwtio, hyfforddi a chefnogi gwirfoddolwyr i gymryd rhan mewn darparu'r coetir 
• gwirfoddoli arferion da a threuliau (yn unol â chanllawiau Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru) 
• gweithgaredd hyrwyddo prosiect 
• unrhyw wariant rhesymol a fydd yn galluogi'r prosiect i lwyddo 

Costau anghymwys

Mae'r eitemau canlynol yn enghreifftiau o gostau, nad ydynt yn gymwys ar gyfer Grant Buddsoddi mewn Coetir. Nid yw hon yn rhestr ddiffiniol a bydd pob eitem o wariant yn cael ei hystyried fesul achos:

• prynu tir
• cost prydlesu tir
• prynu adeiladau
• prosiectau sy'n tynnu/rheoli clefyd coed ynn yn unig
• ail-stocio coed ar safle sydd wedi'i gwympo
• gwaith sy'n gyfreithiol gyfrifol
• unrhyw waith corfforol ar y safle a wnaed cyn y dyddiad dechrau gwaith awdurdodedig
• prynu cerbydau
• costau llafur ac offer eu hunain
• Peiriannau ac offer ar raddfa ganolig/mawr. Fodd bynnag, gall gwaith sy'n gofyn am offer canolig/mwy a/neu sgiliau arbenigol (h.y. nid i'w ddefnyddio gan wirfoddolwyr lleol) gael ei gontractio i mewn a'i ariannu drwy'r cynllun hwn.
• offer swyddfa cyffredinol a dodrefn
• costau cynnal a chadw
• cyfalaf gweithio
• TAW y gellir ei hadennill
• costau sy'n gysylltiedig â chontract prydlesu, megis elw'r prydleswyr, cost ariannu llog, gorbenion a thaliadau yswiriant
• costau trefnu cyfleusterau gorddrafft, benthyciadau neu offerynnau cymorth ariannol eraill – gan gynnwys unrhyw ffioedd cysylltiedig neu daliadau eraill
• gorbenion a ddyrannwyd neu a ddosrannwyd ar gyfraddau sy'n sylweddol uwch na'r rhai a ddefnyddir ar gyfer unrhyw waith tebyg a wneir gan yr ymgeisydd
• gwariant tybiannol
• taliadau ar gyfer gweithgarwch o natur wleidyddol
• dibrisiant, amorteiddiad a nam ar asedau a brynwyd gyda chymorth y grant
• darpariaethau
• rhwymedigaethau amodol
• elw a wnaed gan yr ymgeisydd
• difidendau
• taliadau llog
• taliadau gwasanaeth sy'n codi ar brydlesau cyllid, hurbwrcasu a threfniadau credyd
• costau sy'n deillio o ohirio taliadau i gredydwyr
• costau sy'n gysylltiedig â dirwyn cwmni i ben
• taliadau am ddiswyddo annheg
• taliadau i gynlluniau pensiwn preifat
• taliadau am bensiynau heb eu hariannu
• iawndal am golli swydd
• dyledion drwg sy'n deillio o fenthyciadau i gyflogeion, perchnogion, cyfarwyddwyr, partneriaid, gwarantwyr, cyfranddalwyr neu berson sy'n gysylltiedig ag unrhyw un o'r rhain
• taliadau am roddion a chyfraniadau
• adloniant, er enghraifft partïon staff
• dirwyon statudol a chosbau
• dirwyon a difrod troseddol
• treuliau cyfreithiol mewn perthynas ag ymgyfreitha

Mae rowndiau lluosog o TWIG wedi'u cynnal dros y ddwy flynedd ddiwethaf ac mae'r rhaglen bellach ar gau i geisiadau newydd.

Rownd pump

• Dyddiad cau Ffurflen Ymholiad Prosiect: Mae dyddiad cau FfYP ar gyfer Rownd 5 bellach wedi mynd heibio ac mae ymgeiswyr llwyddiannus FfYP wedi cael eu gwahodd i gyflwyno cais llawn.
• Dyddiad cau ar gyfer ceisiadau: 12 hanner dydd 21 Mawrth 2024
• Gwneir y penderfyniad: Dechrau Mehefin 2024
• Dyddiad cwblhau eich prosiect: 26 Mehefin 2026

Dylai pob ymgeisydd gysylltu â Swyddog Cyswllt Coetir eu rhanbarth am gyngor oherwydd bod prosiectau'n cael eu hariannu drwy rhaglen y Goedwig Genedlaethol ac felly mae angen iddynt fodloni nodau Coedwig Genedlaethol Cymru. Rhaid i chi hefyd ddod o hyd i'r caniatadau angenrheidiol gan yr awdurdod lleol, Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC), neu gyrff eraill – fel Cadw – cyn cyflwyno cais.

Os nad oes gennych bob un o'ch hawliau/caniatâd ar waith, mae angen i chi ddarparu tystiolaeth eich bod wedi gwneud cais am ganiatâd a hawliau.

Dim ond ar ôl i'r holl ganiatadau/hawliau gael eu rhoi y caiff cyllid ei ryddhau, a gellir tynnu grantiau'n ôl os na dderbynnir y rhain o fewn chwe mis i'r dyfarniad grant.

Gallwch lawrlwytho cynllun coetir a rhestr wirio caniatadau o'n tudalen dogfennau ategol.

Cynllun Creu Coetiroedd

Mae angen i bob prosiect sy'n cynnwys creu coetiroedd dros ddau hectar wneud cais i Gynllun Cynllunio Creu Coetir Llywodraeth Cymru cyn gwneud cais am arian Grant Buddsoddi mewn Coetir. 

Mae'r cynllun yn cynnig grantiau rhwng £1,000 a £5,000 i ddatblygu cynlluniau ar gyfer creu coetiroedd newydd, y gellir eu defnyddio i wneud cais am gyllid gan Lywodraeth Cymru am hyd at bum mlynedd.

Ar gyfer prosiectau creu coetiroedd o dan ddau hectar, siaradwch â ni am arweiniad pellach.

Cynlluniau Rheoli Coedwigoedd

Bydd angen Cynllun Rheoli Coedwigoedd (FMP) ar bob prosiect, sy'n sicrhau:

• coetiroedd yn cael eu rheoli i egwyddorion Safon Coedwigaeth y DU
• coetiroedd yn dangos bod meini prawf hanfodol y Goedwig Genedlaethol yn cael eu cyflawni, sef 'coetiroedd gwydn o ansawdd da, wedi'u cynllunio a'u rheoli'n dda'

Mae templed Cynllun Rheoli Coedwigoedd ar gael ar wefan Cyfoeth Naturiol Cymru a gallwch e-bostio Cyfoeth Naturiol Cymru, a fydd yn darparu templed ar gais.

Mae'r Cynllun Rheoli Coedwigoedd yn cynnwys 14 o adrannau. Gall y swyddog cyswllt coetiroedd roi gwybod pa adrannau sydd eu hangen ar gyfer eich coetir, ond o leiaf bydd angen i chi gwblhau'r ddwy adran o dan y teitl:

• Ymgeisydd Cynllun Rheoli Coedwigoedd
• Crynodeb o'r Rhaglen Waith

Gall y manylion yn y cynllun fod yn gymesur â maint y prosiect – po fwyaf yw'r safle, y mwyaf o fanylion y byddem yn disgwyl eu gweld yn eich cynllun.

Mae mapiau o'r safle a gwaith arfaethedig yn bwysig i'w cynnwys fel rhan o'r cais.

Gallwch wneud cais am y costau i ddatblygu eich cynllun ymhellach, gan gynnwys y costau rheoli i dalu am y pum mlynedd nesaf o waith i gynnal y prosiect.  

Asesiadau o'r effaith amgylcheddol

Cyn i chi wneud cais, rhaid i chi ystyried a oes angen asesiad o effaith amgylcheddol (AEA) ar gyfer eich cynigion. Dangoswch eich bod wedi gwirio'r meini prawf perthnasol ac nad yw'r cynigion yn dod o fewn y mathau penodedig hynny sy'n ofynnol ar gyfer AEA. Os oes angen AEA, rhowch y canlyniad i ni neu rhowch dystiolaeth eich bod o leiaf wedi gwneud cais am un.

Os nad oes angen asesiadau effaith amgylcheddol ar gyfer eich prosiect, mae'n rhaid i chi ddarparu tystiolaeth ar gyfer hyn.

Berchnogaeth Tir

Mae'n rhaid dangos tystiolaeth o berchnogaeth tir. Mae angen i ni weld copi swyddfa cyfredol o'r Gofrestrfa Tir sy'n dangos eich bod yn berchen ar y tir (neu ar gyfer tir heb ei gofrestru, y gweithredoedd perthnasol). Dylid atodi'r rhain i'ch cais.

Mae'n rhaid dangos tystiolaeth o dir ar brydles ac mae angen i ni weld copi o'r brydles, ochr yn ochr â chaniatâd y tirfeddianwyr tir y gallwch ymgymryd â'r prosiect arfaethedig. Rhaid i chi ddal les fel y bo'n berthnasol i'r hyn a amlinellir isod neu mae angen i'r tirfeddiannwr ymrwymo i delerau'r grant.

• sefydliad nid-er-elw: rhaid bod o leiaf pum mlynedd yn weddill ar eich les ar ôl Dyddiad Cwblhau'r Prosiect
• perchennog preifat: rhaid bod o leiaf deng mlynedd yn weddill ar eich les ar ôl Dyddiad Cwblhau'r Prosiect

Os mai tir sy'n eiddo i drydydd parti neu drydydd partïon lluosog yw testun eich prosiect, byddwn fel arfer yn disgwyl i'r perchennog gael ei wneud yn grantï ar y cyd. Mewn rhai sefyllfaoedd, yn hytrach na gwneud y perchennog yn grantï ar y cyd, efallai y byddwn yn gofyn iddynt lofnodi llythyr ychwanegol yn cytuno i gydymffurfio ag unrhyw delerau grant sy’n ymwneud â’u heiddo.  

Yn yr achos hwn, dylid rhoi cytundeb cyfreithiol ar waith hefyd rhwng pob perchennog tir a'r grantï. Nid oes ffurf ragnodedig ar gytundeb, ond mae gennym ofynion penodol y dylid eu cynnwys mewn unrhyw gytundeb perchennog trydydd parti.  

Fel lleiafswm, dylai’r cytundebau gynnwys y canlynol:

• cadarnhad ynghylch sut mae’r tir wedi'i ddal (rhydd-ddaliad neu ar brydles)
• disgrifiad o'r eiddo (gan gynnwys cynlluniau)
• cyfamodau ar ran y perchennog i gynnal a chadw’r eiddo a darparu mynediad cyhoeddus yn unol â thelerau’r grant (fel y bo’n berthnasol)
• darpariaeth y dylai unrhyw warediad ymlaen fod yn ddarostyngedig i'r cytundeb trydydd parti
• cadarnhad y bydd y cytundeb yn para o ddechrau’r gwaith ar dir y trydydd parti tan bum mlynedd ar ôl Dyddiad Cwblhau’r Prosiect

Bydd angen cwblhau'r cytundebau a'u rhoi ar waith cyn rhyddhau unrhyw arian grant ar gyfer gwaith ar unrhyw dir neu adeilad sy'n eiddo i drydydd parti.

Mae’n rhaid i chi ddangos sut mae eich prosiect yn bodloni nifer o ganlyniadau a dangosyddion perfformiad, fel yr amlinellir isod. Rhaid i chi fodloni'r tri chanlyniad hanfodol fel lleiafswm.

Canlyniadau Coedwigoedd Cenedlaethol

1. Coetiroedd gwydn o ansawdd da, wedi'u cynllunio a'u rheoli'n dda (hanfodol)

Mae Safon Coedwigaeth y DU (UKFS) yn diffinio'r dull o reoli coedwigoedd yn gynaliadwy. Mae eu canllawiau'n berthnasol i bob coetir.

Ewch i wefan Cyfoeth Naturiol Cymru i gael rhagor o wybodaeth a chyngor ar reoli a gwella coetiroedd:

• cyfarwyddyd i berchnogion a rheolwyr coetiroedd
• cael help i blannu coed a chreu coetir

2. Coetiroedd sy'n hygyrch i bobl (hanfodol)

Mae'n rhaid i'ch prosiect wella ansawdd y coetiroedd presennol. Bydd angen cynlluniau rheoli hirdymor arnoch i wneud y coetiroedd yn fwy croesawgar, hygyrch a deniadol i ddarpar ymwelwyr. Gellir defnyddio cyllid i greu llwybrau troed ac arwyddion hygyrch.

3. Cynnwys y gymuned mewn coetiroedd (hanfodol)

Mae'n rhaid i'ch prosiect gael mewnbwn sylweddol gan bobl leol. Mae cynnwys ystod ehangach o bobl yn eich prosiect yn ofyniad gorfodol a mae'n rhaid i chi ddweud wrthym sut rydych yn bwriadu gwneud hyn.

Bydd cynnwys y gymuned yn helpu i annog pobl i ddefnyddio coetiroedd drwy ddarparu llwybrau troed, llwybrau natur, cerfluniau ac ati. Gallai cynnwys y gymuned hefyd gynnwys:

• gweithgareddau i gynnwys pobl yn y gwaith o adfer a chreu'r coetiroedd
• cyfleoedd economaidd i fentrau lleol
• arloesi a datblygu
• gweithgareddau addysgol
• rheoli'r coetiroedd drwy sefydlu grwpiau gwirfoddol, grwpiau ysgol neu fentrau newydd

4. Coetiroedd cysylltiedig (dymunol iawn)

Mae cysylltedd mewn safleoedd Coedwig Genedlaethol i Gymru yn golygu gwella ardaloedd coetir presennol a chreu rhai newydd, ac ar yr un pryd ystyried sut y maent yn cysylltu â safleoedd coetir eraill a sut y gallai hyn fod o fudd i gydnerthedd ecosystemau.

Mae’r canlyniad hwn yn ymwneud yn bennaf â chysylltu coetiroedd er mwyn cefnogi natur ond gallai hefyd gynnwys gwaith i gysylltu coetiroedd â phobl, er enghraifft:

• cysylltiadau emosiynol â choetiroedd trwy helpu pobl i ymddiddori'n wirioneddol yn eu hamgylchedd naturiol
• cysylltiadau ffisegol rhwng coetiroedd, neu â ble mae pobl yn byw, trwy lwybrau troed, llwybrau beicio neu gludiant cyhoeddus

5. Coetiroedd a choed deinamig, amlbwrpas (dymunol iawn)

Dylai coetiroedd fod yn safleoedd amlbwrpas, gan fod o fudd i bobl, natur a'r amgylchedd ehangach.

Fel rhan o'ch cais, mae'n rhaid i chi ddarparu tystiolaeth bod y wefan yn cael ei defnyddio mewn ffyrdd amrywiol, neu fod hyn yn cael ei weithio tuag ato. Gallech gynnwys rhai neu bob un o'r canlynol:

• hamdden
• twristiaeth
• cyfleoedd addysgol/dysgu
• mentrau bach a chanolig lleol
• cynaeafu pren masnachol ar raddfa fawr, gan gyflenwi mwy o bren cartref
• cefnogi bioamrywiaeth

Rydym yn sylweddoli na fydd pob safle yn briodol ar gyfer gwahanol ddefnyddiau, ac efallai y byddant yn canolbwyntio yn hytrach ar wneud rhai o'r pethau hyn yn dda iawn.

6. Coetiroedd sy'n dangos dysgu, ymchwil ac arloesi (dymunol iawn)

Dylai coetiroedd Coedwigoedd Cenedlaethol ddangos yr hyn y gellir ei gyflawni gyda choetiroedd amlbwrpas. Gallai hyn gynnwys:

• dysgu ac adeiladu ar waith pobl eraill
• profi ffyrdd newydd o weithio
• rhannu arloesedd, ymchwil a dysgu gydag eraill

Gall y dystiolaeth a ddarparwyd ar gyfer y canlyniad yma fod yn eang. Gall enghreifftiau gynnwys dangos ffyrdd newydd a gwahanol o:

• darparu coetiroedd amlbwrpas
• cynnwys cymunedau lleol yn y gwaith o ddatblygu a rheoli'r coetiroedd
• gweithredu i gefnogi bioamrywiaeth
• darparu gwasanaethau ecosystem amgylcheddol, megis ansawdd aer a dŵr, diogelu rhag llifogydd a sychder
• sicrhau gwydnwch i'r newid yn yr hinsawdd yn y dyfodol
• darparu cyfleoedd addysgol, fel ysgolion coedwig

Darllen mwy am y Goedwig Genedlaethol i Gymru.

Lawrlwythwch a chwblhewch y Templed Canlyniadau Coedwig Cenedlaethol o dudalen we Dogfennau Ategol TWIG. Dogfen ategol orfodol yw hon y mae'n rhaid i chi ei chyflwyno gyda'ch cais.

Lawrlwythwch a llenwch ein rhestr wirio mesur llwyddiant. Gellir mesur y canlyniadau uchod gan un neu fwy o'r dangosyddion ar y rhestr.

Ein hegwyddorion buddsoddi

Mae pedair egwyddor fuddsoddi bellach yn llywio ein holl benderfyniadau gwneud grantiau o dan ein strategaeth 10 mlynedd, Treftadaeth 2033:

• achub treftadaeth
• diogelu'r amgylchedd
• cynhwysiad, mynediad a chyfranogiad
• cynaladwyedd sefydliadol

Ar gyfer y rhaglen TWIG - trwy gwrdd â'r tri chanlyniad Coedwig Genedlaethol hanfodol ac unrhyw un o'r canlyniadau hynod ddymunol sy'n berthnasol i'ch prosiect, rydych wrth reswm yn bodloni un neu fwy o'n Hegwyddorion Buddsoddi.

Rydym wedi darparu arweiniad penodol yn Nodiadau Cymorth Ymgeisio TWIG ar sut i ymdrin â'r Canlyniadau Coedwig Genedlaethol o dan adran Egwyddorion Buddsoddi ein ffurflen gais.

Bydd yr egwyddorion buddsoddi a'n mentrau strategol  yn ein helpu i gyflawni ein huchelgeisiau i werthfawrogi a gofalu am dreftadaeth a'i chynnal ar gyfer pawb yn y dyfodol.

Mae angen i chi gynnwys y Gymraeg yn eich prosiect, a dweud wrthym sut y byddwch yn gwneud hyn yn eich ffurflen gais. Gellir cynnwys costau cyfieithu o fewn eich cyllideb. 

Darllenwch fwy o wybodaeth am sut i gyflwyno prosiect dwyieithog. 

Bydd angen i chi gydnabod eich grant fel y nodir yn ein canllawiau ar sut i gydnabod eich canllawiau grant gan Lywodraeth Cymru.

Ariennir y Grant Buddsoddi mewn Coetir (TWIG) ar y cyd gan Lywodraeth Cymru a Chronfa Treftadaeth y Loteri Genedlaethol. 

Dilynwch y camau isod:

1. ewch i'n porth ymgeisio a chofrestru cyfrif (neu mewngofnodwch os ydych wedi gwneud cais o'r blaen)
2. o'r ddewislen, dewiswch £10,000 i £250,000

Nid oes Ffurflen Gais TWIG benodedig. Dylech ddilyn Nodiadau Cymorth Ymgeisio'r Rhaglen TWIG yn ofalus ac ateb pob cwestiwn yn ein ffurflen gais grant £10,000 i £250,000.

Lawrlwythwch a llenwch dogfennau ategol penodol y rhaglen TWIG. Mae angen cyflwyno'r rhain fel atodiadau i'ch cais. Mae’r rhain yn cynnwys:

• Templed Canlyniadau Coedwig Cenedlaethol – mae'r ddogfen hon yn orfodol
• templed cost – mae'r ddogfen hon yn orfodol
• rhestr wirio mesur llwyddiant – bydd hyn yn ein helpu i wirio sut mae eich prosiect yn cyflawni ein canlyniadau
• Rhestr wirio cynlluniau coetiroedd a chaniatadau – byddem yn disgwyl i'r holl ganiatadau perthnasol fod wedi'u gwneud neu ar y gweill. I gael rhagor o wybodaeth, cyfeiriwch at y rhan o'r dudalen ganllaw hon o'r enw 'Camau i'w cymryd cyn i chi wneud cais'.

Cynlluniau rheoli parhaus

Ar ôl ariannu'r prosiect, gellir cynnwys un taliad i dalu am bum mlynedd o waith cynnal a chadw yn eich cais am grant. Er mwyn hawlio'r arian hwn, mae'n ofynnol i chi gyflwyno cynllun rheoli manwl ar gyfer y safle ar ôl cwblhau'r prosiect.

Gallwch gynnwys costau datblygu'r cynllun yn eich cais.

Statws Coedwig Genedlaethol

Ar 23 Mehefin 2023, lansiwyd Cynllun Statws - Coedwig Genedlaethol Cymru. Mae'r cynllun yn galluogi coetiroedd rhagorol i ymuno â rhwydwaith Coedwig Genedlaethol i Gymru.

Nid yw'r Cynllun Statws yn gyfle ariannu. Mae ar gyfer safleoedd coetir sy'n barod i ymuno â Choedwig Genedlaethol i Gymru.

Mae ceisiadau’n agored i unrhyw un sy’n berchen ar goetiroedd yng Nghymru neu sydd â rheolaeth arnynt. Mae hyn yn cynnwys sefydliadau nid-er-elw a pherchnogion preifat. Gallwch ymgeisio ar unrhyw adeg o'r flwyddyn, ond byddwn yn ystyried eich cais ar adegau penodol. Yn eich cais, mae'n rhaid i chi ddangos sut mae eich prosiect yn bodloni canlyniadau perthnasol Coedwig Genedlaethol i Gymru.

Nid oes cyfyngiad ar nifer y coetiroedd y gellir dyfarnu statws Coedwig Genedlaethol i Gymru iddynt.

Gallwch drafod safleoedd posib gyda Swyddogion Cyswllt Coedwig Cenedlaethol i Gymru ar draws Cymru.

Mae'r statws yn wirfoddol a bydd gan safleoedd yr opsiwn i adael Coedwig Genedlaethol i Gymru ar unrhyw adeg.

Rheoli cymhorthdal

Os bydd eich cais yn llwyddiannus, mae’n bwysig cofio bod ein grant yn dod o arian cyhoeddus ac y gall fod yn ddarostyngedig i Ddeddf Rheoli Cymhorthdal 2022.

Ceir cymhorthdal pan fydd awdurdod cyhoeddus yn darparu cymorth ariannol o arian cyhoeddus sy’n rhoi mantais economaidd i’r derbynnydd, lle na ellid dod o hyd i gymorth cyfatebol ar delerau'r farchnad. Bydd y rhan fwyaf o’n grantiau naill ai heb fod yn gymhorthdal neu’n gymhorthdal cyfreithlon sy’n bodloni gofynion Deddf Rheoli Cymhorthdal 2022.

Ein cyfrifoldeb ni yw asesu a yw grant yn gymhorthdal ac mae ein hasesiad rheoli cymhorthdal yn rhan bwysig o'ch cais. Gofynnwn i chi ymgyfarwyddo â'r gofynion allweddol a rhoi unrhyw gymorth y gallai fod ei angen arnom yn rhesymol i gwblhau asesiad rheoli cymhorthdal.

Gweithio ar dir preifat

Mae llawer o gynefinoedd a rhywogaethau dynodedig ar dir sy'n eiddo i unigolion preifat neu sefydliadau er elw.

Gall prosiectau gyflawni gwaith neu weithgareddau ar dir preifat, cyn belled â bod unrhyw fudd cyhoeddus yn amlwg yn drech nag unrhyw fudd preifat posibl. Ac, ar yr amod nad yw rheolau rheoli cymhorthdal yn cael eu torri. 

Er enghraifft, gallem ariannu'r gwaith o blannu perllannau cymunedol neu greu pyllau. Ond, ni ddylent ychwanegu gwerth ariannol at y tir, na chyfleu unrhyw fudd ariannol anuniongyrchol a allai dorri rheolau rheoli cymhorthdal.

Wrth weithio ar dir preifat, deallwn y gall fod cyfyngiadau ar fynediad cyhoeddus. Ond, rydym yn annog mynediad cyhoeddus i rai o'r safleoedd i fod yn gymwys i gael arian grant. Er mwyn gwella mynediad, gallwch hefyd wneud cais am gyllid ar gyfer seilwaith newydd – er enghraifft: llwybrau, ffensys, gatiau neu guddfannau. Mae'n rhaid i gatiau a llwybrau fod yn addas i'w defnyddio gan y rhai sydd â symudedd cyfyngedig a bodloni'r canlyniad gorfodol i gynnwys ystod ehangach o bobl.

Clefyd coed ynn ac ail-stocio

Ni fyddwn yn ystyried ceisiadau am brosiectau i gael gwared ar neu reoli clefyd coed ynn yn unig. 

Gellir ystyried prosiectau sydd ag elfen fach o glefyd coed ynn – fel rhan o brosiect ehangach i adfer a gwella natur. Bydd angen i chi ddarparu tystiolaeth sy'n dangos manteision i fioamrywiaeth a chreu ecosystemau gwydn.

Nid yw ail-stocio coed ar safle sydd wedi'i gwympo yn gymwys i gael cyllid Grant Buddsoddi mewn Coetir. Mae ail-stocio yn un o ofynion cyfreithiol trwyddedau cwympo coed ac ni ellir ei ariannu drwy'r cynllun hwn. Fodd bynnag, gallai Grant Buddsoddi mewn Coetir.ariannu rhannau eraill o'r prosiect, megis llwybrau troed, arwyddion a seddau.

I gael rhagor o wybodaeth am sut y caiff eich data ei brosesu o dan y rhaglen grant hon, gweler ein polisi preifatrwydd. Byddwch yn cael eich hysbysu am unrhyw ofynion prosesu data ychwanegol sy'n benodol i'r rhaglen os dyfernir grant.

Deallwn y gallech fod yn siomedig gyda phenderfyniad.

Nid oes hawl i apelio am Grant Buddsoddi mewn Coetir. Dim ond os gallwch wneud cwyn ffurfiol am y ffordd rydym wedi delio â'ch cais y gallwn adolygu ein penderfyniad. Mae gennym broses gwyno dau gam ar gyfer y gronfa hon. 

Byddwn ond yn gallu ystyried ac ymchwilio i'r gŵyn os gallwch ddangos:

• ni wnaethom ddilyn y gweithdrefnau cyhoeddedig ar gyfer asesu eich cais
• rydym wedi camddeall rhan sylweddol o'ch cais
• ni wnaethom gymryd sylw o wybodaeth berthnasol

Mae'n rhaid gwneud cwyn ffurfiol yn ysgrifenedig o fewn 10 diwrnod gwaith ar ôl derbyn eich penderfyniad cais. Mae'n rhaid i chi anfon eich cwyn at: enquire@heritagefund.org.uk

Ein nod yw cydnabod eich cwyn o fewn tri diwrnod gwaith.

Bydd eich cwyn yn cael ei hadolygu i ddechrau gan un o'n Cyfarwyddwyr Cenedl ac Ardal, sy'n annibynnol ar baneli argymhellion a phenderfyniadau ar gyfer y gronfa hon.

Ein nod yw cyfleu penderfyniad o fewn 15 diwrnod gwaith o'r adeg y gwnaethoch gyflwyno'ch cwyn.

Am gymorth, cysylltwch â'n Tîm Gwasanaethau Cwsmeriaid ar 020 7591 6044 neu e-bostiwch enquire@heritagefund.org.uk.